Samen werken aan
duurzame participatie

Actuele ontwikkelingen

Loonwaarde

Werkgevers die mensen met een verminderd arbeidsvermogen in dienst nemen kunnen aanspraak maken op loonkostensubsidie of loondispensatie voor het deel dat iemand minder productief is. Om te weten op hoeveel loonkostensubsidie een werkgever recht op heeft, moet de zogeheten loonwaarde van de werknemers worden bepaald. De manier waarop de loonwaarde van een werknemer wordt vastgesteld, is de loonwaardebepaling.
De loonwaardebepaling is een maatregel ter verbetering van het instrument loonkostensubsidie uit de Participatiewet. Dit hangt samen met het preferente werkproces loonkostensubsidie dat is uitgewerkt aan praktijktafels van stakeholders en momenteel landelijk wordt geïmplementeerd door De Normaalste Zaak en Divosa.

Achtergrondinformatie en overgangsperiode

Het kabinet zet zich in voor de arbeidsparticipatie van mensen met een arbeidsbeperking. Nog teveel mensen met een arbeidsbeperking staan aan de kant en te weinig werkgevers hebben mensen met een arbeidsbeperking in dienst. Toenmalig staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van Ark presenteerde met een brief van 7 september 2018 aan de Tweede Kamer een pakket maatregelen met als doel om meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te helpen. Onder meer door vereenvoudiging van de regels voor werknemers en werkgevers wordt beoogd dit doel te bereiken.
De manier waarop de loonwaarde van een werknemer wordt vastgesteld kon tot 1 juli 2021 per arbeidsmarktregio verschillen. Iedere arbeidsmarktregio koos voor een bepaalde methodiek. Werkgevers, vooral werkgevers met medewerkers uit verschillende arbeidsmarktregio’s, gaven aan dat deze verschillen onwenselijk zijn en willen meer uniformiteit.

Het Arbeidsdeskundig Kennis Centrum (AKC) en BoW hebben met experts van de zes gevalideerde loonwaardemethodieken, gewerkt aan vereenvoudiging en uniformering van de manier waarop de loonwaarde wordt uitgerekend. Dit heeft geresulteerd in de Uniforme Loonwaarde Methodiek (ULM) die per 1 juli 2021 is ingevoerd. Doel van deze uniformering is dat er landelijk op één methodische wijze de loonwaarde van werknemers wordt vastgesteld. De Uniforme loonwaardebepaling en de daarbij behorende kwaliteitseisen voor degene die de loonwaarde vaststelt zijn vastgelegd in het Besluit loonkostensubsidie Participatiewet 2021 van 8 maart 2021 (Staatsblad 113) en de Ministeriële regeling loonkostensubsidie 2021 van 8 maart 2021 (Staatscourant 9937). In het Besluit is in artikel 8 opgenomen wat de overgangsregelingen zijn van aanvragen voor loonkostensubsidie die voor 1 juli 2021 zijn ingediend (of voornemens voor ambtshalve toekenning).

Blik op Werk (BoW) is met de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ISZW) toezichthouder op de uitvoering van de uniforme loonwaardebepaling.

Verschillen oude en nieuwe situatie

Oud (voor 1 juli 2021)Nieuw (v.a. 1 juli 2021)
Verschillende loonwaardemethodieken & Gouden standaardEen uniforme methodiek
Validering methodieken door BoWToezicht door ISZW en BoW
Aanbesteding arbeidsmarktregio’s, kiezen voor 1 methodiekAanbesteding Gemeente, keuze voor dienstverlener(s)
Loonwaarde deskundigen worden opgeleid door methodiekInhoud opleiding is bij alle opleidingen gelijk. De Cursusgids Uniforme Loonwaardebepaling is leidend. Opleiding is onafhankelijk van dienstverlener.
 (vrijwillig) register voor loonwaarde deskundigen

De uniformering heeft betrekking op drie aspecten:
1. De inhoud van de loonwaardebepaling (zoals een uniform begrippenkader en berekeningswijze)
2. Het proces (zoals de verzameling van gegevens om tot een loonwaarde te komen en de vorm van de rapportage)
3. De uitvoering (uniforme kwaliteitseisen voor de professionals)

In de nieuwe loonwaardebepaling spelen de gemeenten een centrale rol: als inkoper van loonwaardemetingen om op basis van een onafhankelijke meting een loonkostensubsidie toe te kennen. Gemeenten kunnen ook aanvullende diensten inkopen, bijvoorbeeld een advies over ontwikkelingsmogelijkheden of scholing. Deze aanvullende diensten staan los van de loonwaardebepaling. Dienstverleners die loonwaardebepalingen aanbieden kunnen eigen medewerkers van de gemeenten zijn en gemeenten kunnen deze deskundigen ook inhuren bij private partijen. Het is niet langer verplicht om in de arbeidsmarktregio afspraken te maken. De gemeente mag ook kiezen voor meerdere dienstverleners. Van de loonwaardedeskundige wordt verwacht dat hij of zij onafhankelijk is. Dit houdt in dat degene die de plaatsing realiseert, jobcoaching verzorgt of vacatures werft, niet ook de loonwaardebepaling kan uitvoeren.

Gemeenten en UWV(Wajong) zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van loonwaardebepalingen door erkende loonwaardedeskundigen en kunnen deze diensten zelf organiseren of inkopen bij bestaande of nieuwe dienstverleners. Nieuwe dienstverleners krijgen de mogelijkheid om vanaf 1 juli 2021 loonwaardebepalingen uit te voeren, mits zij werken met gecertificeerde loonwaardedeskundigen en voldoen aan aanvullende criteria.
Nieuw is verder dat de concept-loonwaardebepaling altijd moet worden besproken met de werkgever
en de werknemer. Is de werkgever of werknemer het volstrekt oneens met het percentage of hoe het tot stand is gekomen, dan kan de deskundige de zaak nog eens bekijken. Het commentaar van de werkgever en werknemer en de uiteindelijke beoordeling van de deskundige vormen onderdeel van de uiteindelijke rapportage.

Verantwoordelijk voor de inhoudelijke vormgeving van het stelsel is het College van Deskundigen dat met ondersteuning vanuit het AKC de (kwaliteits)criteria vaststelt. Daarnaast is er voor de loonwaardedeskundigen de mogelijkheid om zich te laten registreren in een register voor de loonwaardedeskundigen. Deelname is mogelijk na het met goed gevolg afleggen van een examen en is vrijwillig: een loonwaardedeskundige hoeft zich niet te laten registreren in dit register.

Kwaliteitseisen Loonwaardedeskundigen

De huidige deskundigen kunnen na omscholing vrij eenvoudig hun certificaat halen. Aan nieuwe
loonwaardedeskundigen worden meer eisen gesteld. Zo moeten zij een denkniveau hebben op minimaal hbo-niveau, alsmede aantoonbaar twee jaar relevante ervaring in het re-integratiewerkveld én ze moeten een theoretische toets en een praktijktoets afleggen om hun certificaat te halen. Het AKC werkt momenteel uit wat deskundigen moeten doen om hun certificering te behouden. Eén van de eisen is dat loonwaardedeskundigen bij de loonwaardebepaling een onafhankelijke, onpartijdige positie innemen.

De cursusgids Uniforme Loonwaardebepaling

Voor meer informatie: In november 2020 is de eerste Cursusgids Uniforme Loonwaardebepaling gepubliceerd. Zie hiervoor de Cursusgids Uniforme Loonwaardebepaling.

Stelsel van het toezicht

In het nieuwe stelsel hebben verschillende partijen een rol in de uitvoering van de loonwaardebepalingen. Zo zijn er private partijen die middels aanbestedingen de opdracht krijgen van gemeenten om loonwaardebepalingen uit te voeren. Anderzijds kunnen gemeenten ook door eigen of ingehuurde medewerkers loonwaardebepalingen laten uitvoeren. Ook het UWV voert loonwaardebepalingen uit.

Omdat het ministerie van SZW veel belang hecht aan de uniforme loonwaardebepaling
gaan de Inspectie SZW en Blik op Werk de kwaliteitsborging en de uitvoering van de
uniforme loonwaardebepaling monitoren. Blik op Werk houdt toezicht op de private ondernemingen die loonwaardebepalingen uitvoeren. In principe verzorgt ISZW het Toezicht op de publieke organisaties en het UWV. Waar mogelijk en/of trekken BoW en ISZW samen op om een compleet beeld te krijgen rondom de uitvoering van loonwaardebepalingen.
Het toezicht is gericht op monitoring van de uitvoering, te zien waar het goed gaat en het blootleggen van verbeterpunten in het systeem. Samen met de andere partijen wordt gezocht naar oplossingen om verbeteringen aan te brengen. Mogelijke handhaving op onderdelen is belegd bij SZW.

Verantwoordelijk voor het beheer en de doorontwikkeling van de uniforme loonwaardebepaling is het College van Deskundigen dat de (kwaliteits)criteria vaststelt. Daarnaast is het streven dat er een register komt voor de loonwaardedeskundigen is die met goed gevolg het examen voor loonwaarde deskundige hebben afgelegd. Met het register kunnen belanghebbenden gemakkelijk nagaan of een loonwaardedeskundige aan de gestelde kwaliteitscriteria voldoet. Inschrijving is dus wel raadzaam maar niet verplicht.